Tứ Phủ Thánh Cậu trong đạo Mẫu là ai? tim hiểu về 12 vị thánh cậu

Tứ phủ Thánh Cậu gồm thập nhị vị thánh cậu được xếp hàng dưới cùng sau hàng Tứ phủ Thánh Cô trong tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Vậy tứ phủ thánh cậu là gồm những ai ? và quyền phép của các cậu như thế nào ? Để hiểu rõ hơn về Tứ Phủ Thánh Cậu trong tín ngưỡng thờ Mẫu (Đạo Mẫu) hãy cùng Tử Vi Hội Quan tìm hiểu trong bài viết này,, hy vọng bài viết dưới đây phần nào giúp bạn đọc giải đáp các thắc mắc trên.

Tứ phủ thánh cậu gồm những ai?

Trong hệ thống chư vị tiên thánh Tứ Phủ, Thánh Cậu được mô tả như là những cậu bé vốn là hoàng tử từ thiên cung, được Vua Cha gửi xuống trần gian để giúp dân chúng an cư lạc nghiệp, chiến đấu để bảo vệ đất nước và sau đó trở về thiên đình khi vẫn còn ở tuổi thiếu niên. Thánh Cậu thường theo hầu Mẫu hoặc Quan Hoàng, có tính cách nhanh nhẹn, dũng mãnh, và hiếu động, với vẻ ngoài rất xinh đẹp và phương phi. Trong Đạo Mẫu, Tứ Phủ Thánh Cậu đứng sau Ngũ Vị Tôn Ông, Tứ Phủ Chầu Bà, Tứ Phủ Thánh Hoàng và Tứ Phủ Thánh Cô, và được xếp dưới cùng sau tứ phủ thánh cô.

Dù hình dạng của họ là của những đứa trẻ khi còn nhỏ, nhưng anh linh của Thánh Cậu thường được tin là sẽ bảo vệ các gia đình trong việc kinh doanh cũng như cho những người muốn cầu học hành và thành công trong thi cử hoặc công danh. Tứ phủ thánh cậu thường phục vụ các vị thánh quan trọng trong tứ phủ quan hoàng. Tuy nhiên, hiện không có tài liệu chính thức nào ghi chép về nguồn gốc và thân thế của các thánh cậu trong tứ phủ thánh cậu.

Xem thêm:  Tứ phủ thánh Cô gồm những ai và thần tích về 12 vị thánh cô 

Trong đạo Mẫu, có tổng cộng 12 Thánh Cậu, nhưng đa phần chúng không được ghi chép lại về thần tích của mình và cũng không phải tất cả đều về đồng. Một số Thánh Cậu chỉ giáng đồng trong những dịp cụ thể như lễ hội. Có một số Thánh Cậu thường xuyên giáng đồng như Cậu Hoàng Cả, Cậu Hoàng Đôi, Cậu Hoàng Bơ, Cậu Hoàng Tư, và Cậu Hoàng Quận.

Khi Thánh Cậu về ngự đồng, họ thường mặc áo cánh, đầu đội khăn đầu rìu, chân quấn xà cạp. Trong buổi lễ, họ thể hiện các điệu múa như múa hèo, múa gậy, múa lân, và thậm chí có những hoạt động như bắn cung, cưỡi ngựa, đánh tập tầm vông. Thánh Cậu cũng có thể sử dụng giọng điệu ngọng nghịu để phán ngự và thường thực hiện những nghi lễ như hiến tửu, nghe thơ, ban tài phát lộc.

Riêng Cậu Bơ Thoải có thể thực hiện các hoạt động như chèo đò, giăng lưới để bắt cá, thể hiện sự đa dạng và phong phú trong các hoạt động của các Thánh Cậu trong đạo Mẫu.

Tứ Phủ Thánh Cậu được thờ ở đâu ?

Thông thường, các Thánh Cậu được thờ trong Lầu Cậu tại các đền điện dành riêng cho việc thờ Mẫu. Trong Lầu Cậu, có thể có một hoặc nhiều tượng thờ của các Thánh Cậu. Các Thánh Cậu thường không có nhiều sự tích như các Thánh Cô.

Vì vậy, khi một Thánh Cậu được thờ tại một đền thờ Mẫu cụ thể, thường được gọi là "Cậu Bản Đền" của đền thờ đó. Các Thánh Cậu thường phụng sự các Quan Hoàng trong Tứ Phủ Quan Hoàng, và khi đó, tên của các Thánh Cậu thường được kết hợp với tên của các Quan Hoàng và được gọi là "Cậu Bản Đền". Ví dụ, tại Đền Quan Hoàng Bơ Phủ, có thể có Cậu Hoàng Bơ Phủ. Tuy nhiên, tại các đền thờ Mẫu, nơi thờ Cô, thờ Chầu, hoặc thờ các Quan Lớn trong Ngũ Vị Tôn Ông, thường có Lầu Cậu thờ "Cậu Bé Bản Đền".

Dường như vì ảnh hưởng của văn hóa Mẫu từ thời thượng cổ, hình tượng các Thánh Cậu trong Đạo Mẫu thường ít được biết đến và ít được tôn vinh hơn so với các Thánh Cô. Điều này thể hiện qua việc số lượng đền thờ riêng của các Thánh Cậu trong Tứ Phủ Thánh Cậu ít hơn đáng kể so với các đền thờ của các Thánh Cô trong Tứ Phủ Thánh Cô. Thậm chí, trong các nghi lễ hầu đồng, các Thánh Cô thường được hầu nhiều hơn và các Thánh Cậu thường đứng sau sau các Thánh Cô.

Vì vậy, rất ít người biết đến và tôn vinh các Thánh Cậu. Trong số ít các Thánh Cậu nổi tiếng nhất trong Tứ Phủ Thánh Cậu có thể kể đến Cậu Bé Đồi Ngang tại Phủ Đồi Ngang. Cậu Bé Đồi Ngang được coi là con của Thánh Mẫu Liễu Hạnh khi Mẫu giang sinh lần thứ ba. Ngoài ra, cũng có thể nhắc đến Cậu Bé Lệch tại Cung Mẫu tại đền Trần Triều thuộc khu du lịch tâm linh đền Suối Mỡ.

Cậu Hoàng Cả

Cậu Hoàng Cả, còn được gọi là Cậu Hoàng Cả Sòng Sơn hoặc Cậu Hoàng Cả Phủ Dầy, tùy theo tên bản đền mà cậu được thờ tại. Cậu Hoàng Cả được cho là đã đánh rơi chén vàng vô tình và bị phạt giáng trần. Sau khi qua đời ở tuổi trẻ, cậu được tin là đã thăng thiên và về ngự tại đền Sòng, nơi gần Mẫu Liễu. Cậu này ít khi xuống đồng, và khi ngự đồng, cậu thường mặc áo đỏ.

Cậu Hoàng Đôi

Cậu Hoàng Đôi cũng là một trong những thần tiên theo hầu Mẫu Liễu, và thường được tôn thờ tại các đền thờ như Sòng Sơn, Phố Cát, và Đồi Ngang. Khi xuống đồng, cậu thường mặc áo màu xanh, thực hiện các động tác múa hèo và phát ngôn phán ngự để truyền đạt ý kiến và lời khuyên.

Cậu Hoàng Bơ

Cậu Hoàng Bơ, còn được gọi là Cậu Bơ Thoải, là một trong số những thần tiên theo hầu Mẫu Thoải và Vua Cha Bát Hải, thường được tôn thờ tại các đền Thoải Phủ. Mặc dù có kích thước nhỏ bé nhưng cậu có sức mạnh và uy quyền, chỉ cần một lời hô của cậu có thể kêu gọi được hàng vạn thủy tộc, long xà, và thủy tiên từ vùng dậy để nghe hiệu lệnh của mình. Cậu Bơ Thoải thường thích thú với việc xuống đồng, và khi ngự đồng, cậu thường mặc áo màu trắng, tham gia vào các hoạt động như chèo đò và giăng lưới để bắt cá.

Cậu Hoàng Tư

Còn được gọi là Cậu Đệ Tứ, là một trong những thần tiên thuộc hàng Địa Phủ, thường theo hầu của Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai và Chầu Đệ Tứ Khâm Sai. Khi cậu xuống đồng, cậu thường mặc áo màu vàng và thể hiện sự uy nghiêm bằng cách múa cung, bắn tên, và cầm cờ kiếm.

Cậu Bé Đồi Ngang

Cậu Bé Đồi Ngang, còn được biết đến với danh xưng Cậu Hoàng Quận, có một câu chuyện tương truyền đặc biệt. Theo truyền thống, Thánh Mẫu Liễu Hạnh đã giảng sinh lần thứ ba và xuống trần gian dưới hình hài một cô gái bình thường ở ven đường. Cô đã kết duyên với chàng trai Mai Thanh Lâm ở Thanh Hoá, và họ đã sinh được một đứa con trai mang tên là Thanh Cổn.

Cậu bé Thanh Cổn sau này lớn lên và trở thành một người anh hùng giúp đỡ dân chúng và cứu nước. Sau đó, Cậu thác hoá và trở thành một trong những Thánh Cậu theo hầu hạ Mẫu Liễu tại Phủ Đồi Ngang. Mẫu Liễu giao cho Cậu Quận nhiệm vụ quan trọng là chấm điểm các đồng lính mới.

Cậu Hoàng Quận nổi tiếng nhất trong số các Thánh Cậu và khi xuống đồng, Cậu thường mặc áo màu xanh, thể hiện sự linh thiêng và quyền uy.

Cậu Bé Bản Đền

Các Cậu Bé Bản Đền trong hàng Thánh Cậu tương tự như các Chầu Bà và Thánh Cô, và đều có nhiệm vụ giữ gìn và bảo vệ bản đền của mình. Trong số các Cậu Bé Bản Đền, có những cái tên như Cậu Bé Phủ Bóng, Cậu Bé Đông Cuông, Cậu Bé Trường Sinh, và Cậu Bé Lệch.

Cậu Bé Lệch có một câu chuyện đặc biệt. Theo truyền thuyết, anh là con của một vị vua Hùng và đã sinh ra với miệng lệch và tay bị khuyết. Vì những khuyết điểm này, nhà vua lo sợ rằng anh sẽ gây ra điều không may mắn cho đất nước, nên quyết định buộc cậu và được thả xuống sông. Tuy nhiên, sau khi qua đời, Cậu Bé Lệch được dân chúng tôn thờ và phụng sự tại Suối Mỡ.

Các Cậu Bé Bản Đền thường mặc áo màu xanh khi xuống đồng, thể hiện sự thiêng liêng và quyền uy của mình.

Xem thêm: Tứ phủ Chầu bà gồm những ai?

Hầu đồng Tứ phủ Thánh Cậu

Trong các buổi hầu đồng của Tứ phủ Thánh Cậu, chỉ có Cậu Hoàng Cả, Cậu Hoàng Đôi, Cậu Hoàng Bơ, và Cậu Hoàng Tư thường tham gia giáng đồng, trong khi các cậu bé khác thì hiếm khi tham gia. Khi xuống đồng, các cậu bé đều mặc trang phục giống nhau, thường là áo cánh, vấn khăn rìu, chân quấn xà cạp, và thường có sự khác biệt về màu sắc áo tùy thuộc vào ngôi vị của họ.

Các cậu thường biểu diễn các điệu múa như múa hèo, múa gậy, bắn cung, nhảy ngựa, và hô vang lên những lời reo hò đầy phấn khích. Riêng Cậu Bơ thì có thể biểu diễn các điệu múa như múa chèo thuyền hoặc giăng lưới bắt cá. Do là ngôi thấp nhất trong tứ phủ, các cậu bé Thánh Cậu thường ít được kể đến trong các sự tích và hiếm khi có đền thờ riêng cho mình.

Tuy nhiên, Cậu Bé Đồi Ngang trong Tứ phủ Thánh Cậu tại phủ Đồi Ngang lại là một ngoại lệ. Theo truyền thuyết, Cậu được xem là con trai của Thánh Mẫu Liễu Hạnh khi Mẫu giáng sinh lần thứ ba tại đây.