Quan Lớn Điều Thất Đào Tiên: sự tích và đền thờ ngài

Quan Điều Thất còn được biết đến với danh hiệu Điều Thất Đào Tiên Tôn Quan, là một trong những vị quan lớn linh thiêng trong tín ngưỡng Tứ Phủ của người Việt. Ngài là con trai thứ bảy của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, một vị vua uy quyền và tôn kính trong tín ngưỡng dân gian. Mặc dù không giáng phàm để hiện thân trên trần gian, Quan Điều Thất luôn làm việc trên miền Thượng Thiên, biên chép sổ sách và trông coi kho tàng kinh thư nơi Thủy Cung. Với lòng nhân từ và sự tận tụy, ngài thường linh ứng để giúp đỡ nhân gian khi có lệnh của trên. Trong bài viết này, ban biên tập xin gửi tới bạn đọc những thông tin chi tiết về vị tôn quan thứ bảy này, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vai trò và sự linh thiêng của Quan Điều Thất trong hệ thống tín ngưỡng Tứ Phủ.

“Con vua Thuỷ Quốc Động Đình
Đào Tiên Điều Thất anh linh khác thường
Bóng quan lớn anh linh tế độ
Tài lược thao văn vũ ai qua”

Quan Lớn Điều Thất Đào Tiên là ai?

Quan Điều Thất, hay còn được gọi là Quan Điều Thất Đào Tiên, là con trai thứ bảy của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ngài là vị văn quan luôn túc trực bên vua cha, được vua cha giao nhiệm vụ biên sổ, coi giữ kho tàng kinh thư nơi Thủy Cung. Với trách nhiệm này, Quan Điều Thất được giao trọng trách trông coi và bảo quản sổ sách Tứ Phủ, cũng như kho tàng ở miền Thủy Cung, và trông coi nội điện của Đức Vua Cha.

Quan Điều Thất nổi tiếng với lòng nhân từ và sự tận tụy, luôn cứu giúp người trần gian. Những ai sống hiếu thuận đều được ngài biên chép vào sổ sinh tử để được thọ trường. Vì vậy, ông được xem như một vị thần bảo hộ cho những người sống có đạo đức và hiếu thuận.

Do công việc quan trọng và vai trò đặc biệt, Quan Điều Thất không giáng trần như các vị tôn quan khác. Ngài đảm nhiệm chức vụ thủ phủ đền Đồng Bằng và giữ một vị trí quan trọng trong tín ngưỡng dân gian, được nhiều người tôn kính và thờ phụng. Sự hiện diện của ngài tại Thủy Cung và sự tận tụy trong nhiệm vụ khiến ngài trở thành một biểu tượng của sự bảo hộ và lòng trung thành trong tín ngưỡng Tứ Phủ của người Việt.

Sự tích về Điều Thất Đào Tiên Tôn Quan

Tương truyền Quan Điều Thất là một tướng của của Vua Cha Bát Hải Động Đình trong cuộc chiến chống quân Thục vào thời vua Hùng Vương. Sau này, các tướng của Vua Cha Bát Hải đều được coi là con của Đức Vua Cha. Quan Điều Thất được coi là con trai thứ bảy của Ngài.

Theo thần tích của đền Đồng Bằng thì có nói ngài về trời ngay sau khi đánh thắng giặc. Còn về như thế nào thì không thấy nói rõ. Chuyện chống quân Thục là có thật nên có thể coi Đức Vua Cha và các tướng của Ngài đều là các nhân vật lịch sử có thật được thần thánh hóa. Câu chuyện lịch sử đã trên 2000 năm nên hầu như không còn nhiều tư liệu về Quan Điều Thất, Đức Vua cha và các tướng lĩnh của Ngài.

Khi Vĩnh Công (tức Vua Cha Bát Hải sau này) được Vua Hùng Vượng trọng dụng. Ngài có hứa sẽ triệu 2 em, tuyển 10 tướng trong vòng 10 ngày để chuẩn bị nghênh chiến với giặc Thục. Tương truyền rằng ngay ngày tuyển mộ đầu tiên, Vĩnh Công đã chọn được 3 tướng là Quan Lớn Đệ Nhất, Quan Lớn Đệ Tam và Quan Lớn Đệ Tứ, nhưng đến trưa ngày thứ 10 theo hẹn, vẫn thiếu 1 tướng. Vĩnh Công lập đàn cầu, trời điều Tam Thái Tử xuống đầu quân. Ngài giáng xuống Bảo Hà (Lào Cai). Tương truyền thấy 1 tiếng sét dữ dội tại đó, rồi một luồng hào quang bay về nơi Vĩnh Công tuyển tướng, tụ thành 1 chàng trai tuấn tú xin ứng tuyển, đó chính là Quan Điều Thất. Quan Điều Thất không giáng trần nhưng Ngài vẫn thường hiển linh phù giúp dân nước nên nhân dân tôn kính lập đền thờ.

Giá hầu đồng Quan Lớn Điều Thất Đào Tiên

Quan Điều Thất thường không ra ngự đồng vì ông chỉ làm việc cận bên vua cha, nhưng khi hầu về hàng quan lớn, sau khi thỉnh Ngũ Vị Tôn Ông, đều phải thỉnh quan về tráng bóng. Trong số ít trường hợp ông ngự về đồng, ông thường mặc áo đỏ điều thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương và khai quang.

Đền thờ Quan Lớn Điều Thất Đào Tiên

Tuy không giáng trần, nhưng ông lại linh ứng giúp dân nên được nhân dân lập đền thờ tại tỉnh Thái Bình (gần Đền Đồng Bằng thờ Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, vì ông luôn kề cận bên vua cha) là Đền Quan Lớn Điều Thất. Khi thỉnh ông ngự đồng, văn thường hát:

“Trấn hải hà sơn xuyên dục tú
Nổi dấu thiêng trong phủ Thái Ninh
Con Vua Bát Hải Động Đình
Đào Tiên Quan Điều Thất anh linh khác thường”

Bản văn Quan Lớn Điều Thất

Trấn Nam thiên hải hà trung tú
Nổi dấu thiêng trong phủ Thái Ninh
Con vua Thuỷ Quốc Động Đình
Đào tiên Điều Thất anh linh khác thường
Bóng ông lớn anh linh tế độ
Tài lược thao văn vũ ai qua
Đêm ngày chầu trực vua cha
Sắc phong làm chúa quốc gia cầm quyền
Trước sân rồng ngôi cao lồ lộ
Vâng lệnh truyền tế độ muôn dân
Uy ra lẫm liệt thánh thần
Giang hà ngoại hải đội ân phục lòng
Bóng ông lớn thung dung khí tượng
Vẻ râu rồng mắt phượng ai đương
Thông minh chính trực uy cường
Trừ tà sát quỷ phép càng thần thông
Giá ngự đồng những người thanh quý
Tuyên văn chầu giáng khí anh linh
Có phen biến tướng hiện hình
Hô phong hoán vũ phép kinh ai tày
Có phen ngự Phủ Giày Thiên Bản
Vào quỳ tâu chính quán mẫu vương
Có phen chơi cảnh Đồi Ngang
Chầu đền thánh Mẫu Thượng Ngàn anh linh
Lên Thiên Đình chầu vua Thượng Đế
Lại về chầu Thuỷ Tế Long Cung
Thuyền rồng chèo quế buồm loan
Khi chơi nước nhược khi sang ngũ hồ
Có phen dạo kinh đô thành thị
Ngự lầu hồng phủ tía thảnh thơi
Có phen dạo khắp mọi nơi
Tiêu dao Tây Trúc thảnh thơi Phật tiền
Có phen ngự Tản Viên Tam Đảo
Hội quần tiên đàm đạo xướng ca
Cung đàn thánh thót thánh tha
Rượu tiên thơ thánh thần cơ đua tài
Tiệc vui vầy thỉnh ông Điều Thất
Vốn con trời cai đất Thuỷ Cung
Sắc rồng choi chói vua phong
Quyền cai thiết chế uy hùng dậy vang
Chuyển mười phương trên trời dưới đất
Quản thông tri quy Phật thuyền gia
Cầu Ô ông bắc Ngân Hà
Liệt hàng tinh tú bày ra ngang trời
Mới thử chơi sao sa lác đác
Cửu diệu cùng đài các đế tinh
Tam quang thất đẩu ngũ hành
Nhị thập bát tú Thiên Đình hà sa
Mới hỏi quan Nam Tào Bắc Đẩu
Số nhân gian lão ấu chép biên
Người nào trung hiếu thảo hiền
Tu nhân tích đức sổ biên rõ ràng
Một nén nhang xin ông soi thấu
Hộ trì cho lão ấu thiên xuân